Boğaziçi’nin iki kaya parçasından mürekkep tek adası olan ve günümüzde Kuruçeşme Adası ismiyle bilinen adacık, II. Abdülhamid tarafından 19. yüzyılın ünlü saray mimarlarından Sarkis Balyan’a verilmişti. Nedeni ise, inşa ettiği eserlerin karşılığında devletin mimara borcunu nakit olarak ödeyememesiydi. Bu ada, bir miktar alacağını nakit olarak tahsil edebilen Sarkis Balyan’a, geriye kalan alacağının karşılığında verilmişti.
Önce bu iki kaya parçasını birleştirerek buraya bir fabrika kurmayı planlayan mimarın bu projesi saray tarafından kabul edilmedi. Bunun üzerine Balyan, yine kayaları birleştirip 1881’de üzerine bir konak ve hizmetliler için bir müştemilat binası inşa etti. Sermimar Balyan, ömrünün son yıllarını artık ismiyle anılan bu adada geçirdi ve dönemin pek çok sanatçısını, bilim insanını ve siyasetçisini burada ağırladı.
Sarkis Balyan’ın vefatının ardından ada, varisleri tarafından kullanılmadı ve ailenin vergi borçları üzerine devlet tarafından el konuldu. Önce Bahriye Nezareti’ne, sonra Şirket-i Hayriye’nin kullanımına verilen ada, erken Cumhuriyet yıllarında kömür deposu olarak kullanıldı. 1940’larda Sarkis Balyan’ın varisleri, artık Kömür Adası ismiyle anılan bu kara parçasının aileye iadesi için açtıkları davayı kazandılar ve mülkiyeti geri aldılar. Sarkislerin ardındansa adanın yeni sahibi 1957 itibariyle Galatasaray SK oldu.
Menderes döneminin imar çalışmaları kapsamında, yıllardır Bebek sahilinde yer alan Galatasaray SK Denizcilik Şubesi’nin kayıkhanesi, lokali ve diğer tesisleri yıkılınca, kulüp yöneticileri adayı Sarkis ailesinden satın aldı ve sporcular, yeni ismi Galatasaray Adası’na dönüşen bu adaya taşındı. Takip eden yıllarda, yalnızca su sporları için değil, aynı zamanda sosyal ve kültürel amaçlarla da kullanılabilmesi için, adanın üzerindeki yapılar kulüp tarafından yeniden düzenlendi. Galatasaray Adası, üzerindeki havuzu, lokantası ve barları ile uzun yıllar İstanbullular için Boğaziçi’nde keyifli bir buluşma noktası oldu.
Saro Dadyan, “Ser Mimar-ı Devlet Yalısı’ndan Kömür Deposuna, Galatasaray Adası’ndan Suada’ya Boğaz'ın Tek Adasının Çalkantılı Tarihi”, Mimarizm, 17.11.2015.
Tülay Taşçıoğlu, Zeynep Tülin Özgen, “Kuruçeşme”, Dünden Bugüne Beşiktaş, ed. Nuri Akbayar (İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1998): 46-47.
İbrahim Demir’le 22 Şubat 2018 tarihinde Ortaköy’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Nil Baransel’le 16 Mart 2021 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Caner Aksüt’le 25 Mart 2021 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Savan Zorlu’yla 5 Mayıs 2022 tarihinde Kadıköy’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Çağatay Çırpıcıoğlu’yla 6 Ağustos 2022 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.