+90 (212) 347 24 25

Benim de anlatacaklarım var!

Beşiktaş’ın bilinen en eski suyollarından biri, günümüzde pek çok kolu kurumuş olsa da, Fulya Deresi’nin devamında kısmen yeraltından akarak Boğaziçi’ne uzanan Ihlamur Deresi’ydi. Batısında Teşvikiye, doğusunda ise Yıldız mahallelerinin arasındaki vadiyi sulayan dere, Ihlamurdere Caddesi ve Ortabahçe Caddesi boyunca denize doğru devam eder ve Hayrettin İskelesi’nin yanındaki menfezden Boğaziçi’ne ulaşırdı.

Boğaziçi’nin İlk Çağ’a uzanan tarihini aydınlatan Anaplus Bospori’nin de andığı Ihlamur Deresi, Roma ve Bizans dönemlerinde de bölgeyi sulayan önemli bir akarsuydu ve bu kaynakta aktarıldığı kadarıyla, üzerinde 12 kemerli taş bir köprü bulunuyordu. Asırlar boyu bahar aylarında yamaçlardaki karların erimesiyle kaynağı genişleyen ve büyük bir alanın sulanmasını sağlayan dere, bu özelliğiyle 18. yüzyılda çevresinde tarım, yerleşim, mesire ve av faaliyetlerinin artmasına da olanak sundu. Bu yüzyılda “Hacı Hüseyin Bağı” olarak anılan derenin Fulya ve Topağacı’na uzanan bölgesi kamulaştırılınca, 19. yüzyılda buraya Ihlamur Kasrı yaptırıldı ve dere çevresindeki verimli alanlar bölgenin en popüler mesiresine dönüştü.

Erken Cumhuriyet döneminde de, Ihlamur Deresi Fulya yamaçlarından Boğaziçi’ne akmaya ve civardaki bostanları sulamaya devam etti. Ne var ki, 1950’ler itibariyle kent hızla kalabalıklaştı, Fulya ve Dikilitaş mahalleleri büyüdükçe derenin suyu gitgide kirledi ve sonunda yer altına alındı. Yüzyılın ilk yarısında, zaten üstü sahil kesiminden başlayarak içlere doğru adım adım kapatılmış ve bir tonoza bağlanmıştı. 70’li yılların başında Ihlamur Kasrı’na yakın bir kısmı hâlâ açıktan aksa da, bu son bölümü de kurutulduktan sonra dereden geriye yalnızca bazı sokak isimleri kaldı.

Ihlamur Deresi’nin izleri, bugün Ihlamurdere Caddesi, Sinan Paşa Köprü Sokak, Türkali Köprü Sokak, Selaltı Sokak, Fulya Deresi Sokak, Muradiye Bostanı Sokak gibi bazı cadde ve sokak isimlerinde yaşamaya devam ediyor.

Albrecht Berger, Dünden Bugüne Beşiktaş, ed. Nuri Akbayar (İstanbul: Tarih Vakfı Yayınları, 1998), 7, 14-15, 20
Dionysii Byzantii, Anaplus Bospori, ed. R. Güngerich (Berlin, 1958).
Ahmet Murat’la 16 Ocak 2018 tarihinde Vişnezade’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Süha Karamanoğlu’yla 17 Eylül 2020 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Turgut Vidinli’yle 14 Eylül 2021 tarihinde Sinanpaşa’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler