Erken Cumhuriyet dönemi Beşiktaş’ının popüler kıraathanelerinden biri, Tramvay Caddesi üzerinde ve muhtemelen Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi ile Sinanpaşa Hamamı arasında bir yerde bulunan Zaferi Milli Kıraathanesi’ydi.

Tıpkı konumu gibi, tam olarak ne zaman açıldığı ve kapandığı hakkında da somut bir veri bulunmayan kıraathanenin varlığını teyit edense, 1931 yılında Yeni Gün gazetesindeki “İstanbul’un Köşe Bucağı” başlığı altında kente dair gözlemlerini anlatan Osman Cemal Kaygılı’nın notlarıydı. 1930’ların başında ana cadde üzerindeki bu kıraathane ve müdavimleriyle ilgili bilgi edinmek için, en iyisi burada sözü Kaygılı’ya bırakmak:

“Burada ekseriyetle gençler oturur, hele geceleri Beşiktaş’ın hemen bütün delikanlıları oraya doluşurlar. İşte bakın bu gece de dolmuşlar, kahve muhabbeti yapıyorlar. Zaferi Milli kahvesinde gençler kağıt oynamakla vakit geçiriyorlar. Şu köşede oyun oynayanları mı soruyorsunuz? Onlar Nadir, Şevket Pertev, Ahmet, Orhan ve futbolcu Hayati ismindeki gençlerdir ki kendi aralarında “Maça Kaçtı” oynuyorlar. Maçta Kaçtı oyunu İstanbul’da hemen Beşiktaş’a mahsus bir oyundur. Kağıtlar taksim olunduktan sonra, herkes birbirinin elindeki maça kızını kaçırmaya uğraşır ve bu kağıt kimde kalırsa o, on beş sayı ile oyunu kazanır, sayı alınır. Bu oyunda en çok yenilen Saim Kaptan’dır. Sporcu Refik Osman Bey’e sorulursa bu oyunda kendisinden usta kimse yoktur, fakat kendisi bugünlerde hafif bir eftamisi hastalığı geçirdiği için şimdi maça kaçtıyı eskisi gibi oynayamıyormuş.”

Osman Cemal Kaygılı’nın bu derinlikli gözlemleri ve samimi anlatımının ötesinde, kıraathane hakkında pek fazla veri yok ne yazık ki. Ulaşılabilen diğer bir bilgi ise, 5 Mart 1943 tarihi Resmi Gazete’de yayımlanan, İş Bankası İstanbul Şubesi’nden Zaferi Milli Kıraathanesi’nin (muhtemelen) sahibi Nuri Emin’e 12 Mayıs 1942’de yapılan ödeme hakkında. Bu küçük ama önemli bilgi, Zaferi Milli Kıraathanesi’nin II. Dünya Savaşı’nın ortasında Beşiktaş’ta yaşamaya devam ettiğini gösteriyor.

Osman Cemal Kaygılı, Köşe Bucak İstanbul, haz. Tahsin Yıldırım (İstanbul: Can Yayınları, 2019), 332-335.
TC Resmi Gazete, s. 5347, 05.03.1943, 4630.