+90 (212) 347 24 25

Benim de anlatacaklarım var!

Deniz hamamları, Osmanlıların Batılılaşma sürecinde denizle daha yakından temas etmelerini, daha doğrusu deniz girmelerini veya “deniz banyosu” yapmalarını sağlayan ahşap yapılardı. Aslında bunlar, erkekler ve kadınlar için denize girmenin disiplinini ve kurallarını somutlaştıran araçlardı. Nihayet 19. yüzyılın ikinci yarısında, denizin içine inşa edilen ve dışarıya karşı mahremiyeti koruyan bu yapılar sayesinde, toplum yüzlerce yıldır yanında yaşadığı denizin içine girebildi.

Boğaziçi’nde ve Marmara kıyılarında kurulan pek çok deniz hamamından ikisi de Bebek’teydi. Ancak Bebek deniz hamamları, hemen komşu mahalledeki Arnavutköy deniz hamamına ve kent genelindeki başka hamamlara kıyasla pek de makbul görülmeyen örneklerdendi. Nitekim Korvet Tabibi Beşiktaşlı Salahaddin Ali, 1918 tarihli Hamamlar - Deniz Hamamları ve Denizde Banyo - Banyoların tesirât-ı şifaiyyesi ve İstihmâmât Suret-i İcrasındaki Şerait-i Sıhhıyye adlı eserinde, Bebek deniz hamamının “matlube muvafık” olmadığını söyleyerek, deniz banyosu için Bebek yerine Arnavutköy’ün tercih edilmesini önerir.

Reşad Ekrem Koçu ise, tam tersine Bebek’teki iki deniz hamamının temizliğine vurgu yapar ve bunların nasıl kullanıldıklarını şöyle tarif eder:

“Bebek deniz hamamları fevkalâde temizlikleri ile meşhurdu. Deniz hamamlarında denize mayo ile değil, iç donu yahud sıcak çarşı hamamlarında olduğu gibi peştemalle girilir, peştemalını kendi getirmeyene hamamcı tarafından verilirdi. Bebek deniz hamamcıları, akşamları büyük kazanlarla su kaynatıp peştemalleri sıcak sudan geçirtmesi ile meşhurdu ki başka deniz hamamcıları bunu yapmazlar, bir müşteri tarafından kullanılan peştemalı yine denizde çırpdırıp kuruturlardı.”

Sözlü tarih görüşmelerinde paylaşılan bilgilere göre, Bebek deniz hamamlarının Yalıboyu’nun hemen başında bir yerde kurulduğu anlaşılıyor. 30’lu yıllar boyunca Bebeklilerin ve civar yerleşimlerin sakinlerinin “deniz banyosu” için kullandıkları bu hamamlar, 1940’ların başında kaldırıldılar.

Reşad Ekrem Koçu, “Bebek Deniz Hamamları”, İstanbul Ansiklopedisi, c. 3 (İstanbul: 1960): 2336.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler