24 Temmuz 1923 tarihinde imzalanan Lozan Antlaşması, Türkiye Cumhuriyeti’nin imparatorluk döneminde uygulanan kapitülasyonları bir miras olarak kabul etmediğinin en somut göstergesiydi. Türkiye Cumhuriyeti kapitülasyonların lağvedilmesiyle kabotaj hakkını, yani kendi karasularında ve limanları arasında gemilerini işletebilme hakkını elde edecekti. 16 Nisan 1926’da kabul edilen ve 1 Temmuz 1926’da yürürlüğe giren Kabotaj Kanunu’yla kabotaj hakkı Türk tabiiyetindeki kişilerin tekeline verildi. Türk denizciliğinin gelişimi için önemli bir adım olan bu kanunun yürürlüğe girdiği 1 Temmuz ise Denizcilik Bayramı ilan edildi. Bu bayram ilk kez 1 Temmuz 1935’te kutlandı.

İlk bayram kutlaması, sabahın erken saatlerinde Tophane’deki buluşmayla başladı. Denizcilikle ilgili kurumların temsilcileri, gemiciler, tüccarlar, işletmeciler ve öğrencilerden oluşan kortej, Tophane ve Galatasaray üzerinden Taksim Cumhuriyet Anıtı’na ulaştı ve burada halkın da geniş katılımıyla coşkulu konuşmalar yapıldı. Ardından kafilenin bir kısmı Kasımpaşa’ya, diğer kısmı ise Dolmabahçe’ye doğru geçerken, bayram programının diğer etkinliklerinden biri de Ortaköy’de düzenlenen yüzme ve kürek müsabakalarıydı. Son olarak gece Boğaziçi’nde devam eden fener alayıyla, neredeyse tam gün süren bayramın ilk kutlaması tamamlandı.

Takip eden birkaç yılın Denizcilik Bayramı kutlamalarında Tophane-Taksim-Dolmabahçe-Ortaköy hattı kullanılamaya devam etse de, Kırdar Düzenlemeleri kapsamında Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi’nin çevresinin açılmasıyla 1940 itibariyle Beşiktaş İskelesi’nin önündeki geniş meydan da kutlamaların bir parçası oldu. Bundan böyle kutlamalar her yıl Taksim Cumhuriyet Anıtı’na konan çelenklerle başlayacak, denizcilik ve kabotaj hakkı üzerine konuşmalar ise Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi’nin önünde gerçekleşecekti. Kutlama alanlarına en son eklenense, 25 Mart 1944’te açılan Barbaros Hayrettin Paşa Anıtı oldu.

Boğaziçi’ndeki yüzme ve kürek yarışları her sene aralıksız devam ederken, törenlerin Taksim’deki ayağı zaman içinde önemini kaybetti. Barbaros Hayrettin Paşa’ya ait anıtsal yapılarla dolu Beşiktaş Meydanı ise, Türk denizciliğinin bu önemli gününün İstanbul’daki başlıca kutlama alanı olmayı sürdürdü. 1935’ten beri kutlanan Denizcilik (daha sonra Kabotaj ve Denizcilik) Bayramı, 2020’lere gelindiğinde hâlâ 1 Temmuzlarda Beşiktaş’ta kutlanmaya devam ediyor.

“Denizciler salgıtı”, Ulus, 12.05.1935.
“1 Temmuzda deniz fener alayı yapılacak”, Haber, 22.06.1935.
“Bugün denizciler bir resmi geçit yaptılar, abideye çelenk koydular”, Son Telgraf, 01.07.1937.
“Deniz Bayramı Bütün yurdumuzda büyük ve parlak merasimle kutlandı”, Tasviri Efkar, 02.07.1942.
Ferdi Uyanıker, “Türk Deniz Kuvvetlerinde Bir Tören Geleneğinin Başlaması: Barbaros Günü’nden Deniz Kuvvetleri Günü’ne”, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 45 (2021): 185-198.
İsmail Demir, “Kabotaj Kanunu Üzerine Bazı Düşünceler”, Ticaret ve Fikri Mülkiyet Hukuku Dergisi, s. 6 (2020): 60-74.