Son yüzyılda pek çok buluşmaya, kutlamaya ve anmaya mekan olan; deniz yoluyla kente gelen davetlilerin karşılandığı, davetsizlerinse protesto edildiği Dolmabahçe Rıhtımı, Cumhuriyet dönemi Beşiktaş’ının en büyük karşılama törenlerinden birine 15 Haziran 1968 günü tanık oldu. Bu defa gelişi kutlanan, 2 yıl 10 ay önce İstanbul’dan yola çıkıp üç okyanusu açarak dünya turunu tamamlayan ilk Türk denizcileri, Sadun-Oda Boro çifti ve yelkenli tekneleri Kısmet’ti.
Sadun Boro 1928’de dünyaya geldi. Denize karşı büyük bir tutkuya kapıldığı çocukluk yılları Caddebostan’da geçti. Galatasaray Lisesi’nde okuduğu dönemde ilk yelkenlisine sahip oldu ve denizcilik üzerine tecrübelerini hızla geliştirdi. Yükseköğrenimine devam ettiği Manchester’da, abonesi olduğu Yatch isimli bir mecmuanın ilanına başvurdu ve elde ettiği hak üzerine, Ling adlı tekneyle 24 Temmuz 1952 günü Portsmouth Limanı’ndan Karayip Adalarına doğru yelken bastı. Bu onun ilk uzun yol deneyimiydi, aynı zamanda büyük hayalinin de ilk adımı.
1958 yılında Odea (Oda) Olga Berta Pietsch ile evlendi. Eşi, onun denize ve denizciliğe karşı tutkusunu en iyi anlayan, iki yıldan uzun sürecek zorlu yolculuğunu teşvik eden en önemli destekçisi oldu. Nitekim çift, tekneyle dünyayı dolaşma kararını aldı ve Kısmet adlı meşhur yelkenlinin üretimi için kolları sıvadı. 1963’te Salacak’ta üretimine girişilen 10.3 metre boyunda, 3.2 metre enindeki çift yelkenli Kısmet, bir rüyayı gerçekleştirmek üzere 22 Ağustos 1965 günü Caddebostan iskelesinden dünya turu için yola çıktı.
Kısmet Korint, Messina, Napoli, Banifacio, Mallorca üzerinden 18 Ekim 1965’te Cebelitarık Boğazı’na vararak Atlas Okyanusu’na açıldı. Boro çifti, Kısmet ve mürettebatıyla birlikte bir ayda okyanusu geçerek Barbaros’a ulaştı. Karayipleri gezdikten sonra 25 Mart 1966’da Panama Kanalı’ndan Büyük Okyanus’a çıktılar. Üstelik artık yanlarında, Miço adını verdikleri kedileri de vardı. Fransız Polinezyası’ndaki adalara uğrayan ekip, 17 Mayıs 1967’de Fiji’den demir alana kadar bölgedeki kabilelerin misafiri oldu. Yolda karşılaştıkları tayfunlar ve hortumlar hiçbirini yıldırmadı; Cakarta üzerinden Singapur’a, Seylan üzerinden Habeşistan’a ulaşarak 25 günde Hint Okyanusu’nu aştılar. Yolculuğun son faslında Kızıldeniz’i geçip Akdeniz’e ulaşan Kısmet, Kıbrıs’a uğradıktan sonra Türkiye karasularına girdi. Artık güzergah, Akdeniz ve Ege kıyıları üzerinden önce Çanakkale Boğazı, ardından Dolmabahçe’ydi.
Dönemin basını tarafından tüm yolculuğu yakından takip edilen ve son aşamaya doğru “Yeni Denizler Fatihi” unvanıyla tanıtılmaya başlanan Boro çifti ve Miço, Bozcaada’da, Çanakkale Limanı’nda, Yeşilköy’de ve Sarayburnu’nda törenlerle karşılandı. Ne var ki, bunlar Dolmabahçe’deki büyük kutlamaların sadece başlangıcıydı. 15 Haziran 1968 günü Selimiye’den atılan topların gürültüsü altında Kısmet Sarayburnu’nu geçip irili ufaklı onlarca tekne eşliğinde Boğaziçi’ne girerken, onu Dolmabahçe açıklarında donanmaya ait gemiler karşıladı. Rıhtımda ise coşku içinde bekleyen binlerce İstanbullu. Borolar, bu coşkulu kalabalığın içinden zorlukla geçerek İnönü Stadyumu önünde kendilerini bekleyen üstü açık otomobille Taksim’e çıktı ve Cumhuriyet Anıtı’na çelenk bıraktıktan sonra yeniden Beşiktaş’a, bu defa Barbaros Hayrettin Paşa Türbesi’ne geldiler. Buradaki törenlerin sona ermesiyle Dolmabahçe’de Kısmet’e yeniden bindiler ve yolculuğa başladıkları Caddebostan’a giderek orada demir attılar.
Yelkenli tekneleriyle dünyayı dolaşan ilk Türk denizcileri olan Sadun-Oda Boro çifti, bu yolculuğun sembolü olan Kısmet’i 2010 yılında Rahmi Koç Müzesi’ne bağışladı. 2015’te hayata gözlerini yuman Sadun Boro, Kısmet’le çıktıkları uzun yolculuğa ilişkin anılarını Pupa Yelken adlı kitabıyla 1969’da yayınladı. Ona hem dünya hem de hayat yolculuğunda eşlik eden Oda Boro ise 2020’de aramızdan ayrıldı.
Özcan Özyemişçi, “Sadun Boro geliyor!..”, Cumhuriyet, 10.05.1968.
“Krallar Gibi Karşılandı”, Cumhuriyet, 16.06.1968.
“Sadun Boro’nun Kısmet’i müzede”, Hürriyet, 02.07.2010.
“Sadun Boro Kısmet’inden ayrılıyor”, TurkSail, 02.07.2010.
“Kısmet Gemisi”, Rahmi M. Koç Müzeleri, http://www.rmk-museum.org.tr/istanbul/koleksiyon/denizcilik/kismet-gemisi [20.11.2021].
Zafer Arapkirli’yle 9 Şubat 2018 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Fuat Uygun’la 5 Ocak 2021 tarihinde Şişli’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.