Günümüzde Arnavutköy’de yaşayan Aya Strati Taksiarhi Rum Ortodoks Kilisesi, Satış Meydanı Sokak ile Arnavutköy Dere Sokak arasındaki alana 1896-1899 yılları arasında inşa edildi. İyileştirici gücü olduğuna inanılan Başmelek Mikail’e ithaf edilen bu kilisenin kökeni, Doğu Roma İmparatorluğu’na kadar uzanıyordu.

İstanbul’un tarihine ilişkin ve en eskisi 4. yüzyıla ait birkaç kaynağa göre, Arnavutköy’de bugünkü kiliseyle aşağı yukarı aynı yerde daha önce de bir kilise bulunuyordu. Tarihçi Prokopios ise, 6. yüzyılda burada yeni bir kilise inşa edildiğini kaleme almıştı. 15. yüzyıl ortasına kadar çeşitli onarımlar görerek yaşamaya devam eden kilise, Osmanlıların kenti ele geçirmek için yaptıkları akınlar sırasında hayli tahrip oldu. Ancak kilisenin yaşadığı en büyük tahribatın nedeni, köyün geri kalanının da mustarip olduğu yangınlardı. 18. yüzyıl boyunca birkaç kez yanan kilise, Arnavutköylülerce onarılıp bir süre daha yaşamayı başarsa da, 1894 depremine karşı koyamadı.

Depremin ardından yıkılan kilisenin yerine, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk gayrimüslim paşası ve Tanzimat Dönemi diplomatlarından biri olan Kostaki Musurus Paşa tarafından bugünkü kilise binası inşa ettirildi. Geniş bir avlu içine konumlanmış Aya Strati Taksiarhi Rum Ortodoks Kilisesi, bugün bahçesinde aynı isme sahip bir ayazmaya, üç musluklu tarihi bir çeşmeye ve dört patriğe ait bir anıt mezara ev sahipliği yapmaya devam ediyor.

“Aya Strati Taksiarhi Rum Ortodoks Kilisesi Vakfı”, Cemaat Vakıfları Temsilcisi, https://www.cemaatvakiflaritemsilcisi.com/index.php/vakiflar/18-arnavutkoy-aya-strati-taksiarhi-rum-ortodoks-kilisesi-vakfi [27.06.2020].
Eva Şarlak, İstanbul’un 100 Kilisesi (İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 2010), 64.
Orhan Türker, Mega Revma’dan Arnavutköy’e (İstanbul: Sel Yayıncılık, 1999), 29-36.
Meri Çevik Simyonidis’le 15 Kasım 2021 tarihinde Kadıköy’de yapılan sözlü tarih görüşmesi