+90 (212) 347 24 25

SURP ASDVADZADZİN (MERYEM ANA) KİLİSESİ
Benim de anlatacaklarım var!

Günümüzde Mecidiye mahallesi sınırları içinde, Cibinlik ve Hasret Sokaklar arasındaki arazide yer alan Surp Asdvadzadzin (Meryem Ana) Kilisesi 1824-1825’te inşa edildi. Mimar Senekerim Amira Balyan’ın yaptığı ve masraflarını Kazaz Artin Amira Bezciyan’ın karşıladığı bu kilise, 15 Aralık 1824 günü Meryem Ana adına kutsandı. 1835’te kapasitesi genişletildikten sonra, 19. ve 20. yüzyıl içinde birkaç defa onarım gördü ve bugünkü haline kavuştu.

Bugün Özel Tarkmanças Ermeni İlkokulu’nun yanında bulunan bu yapı, aslında buradaki ilk kilise değil. 17. yüzyıl itibariyle Ortaköy’de Ermeni nüfusunun artmasıyla birlikte, buraya bir ibadethanenin inşası için talepler gündeme gelmiş ve yeri hakkında kesin bilgilere ulaşılamayan bir kilise yapılmıştı. Araştırmacı ve yazar Kevork Pamukciyan’ın aktardığı bilgilere göre, bugünkü kilisede bulunan bir dini kitabın muhtırasında yazılı 1665 yılı, Ortaköy’deki eski kilisenin tarihine ve Surp Giragos adını taşıdığına dair bilgiler sunuyordu. Pek büyük bir yapı olmadığı tahmin edilen bu kilise hakkındaki diğer bilgi ise, Ğugas İnciciyan’ın 1794 tarihli Boğaziçi Sayfiyeleri adlı eserinde yer almıştı. İnciciyan, 1726’da kilisenin Patrik Ohannes Golod tarafından onarılıp genişletildiğini anlatmış ve “Khntragadar Surp Asdvazdadzin”, yani “Dilekleri yerine getiren Azize Meryem” ismiyle yeniden hizmete girdiğini belirtmişti. Dolayısıyla 17. yüzyıl ortasından beri Surp Giragos ismiyle anılan ibadethane, 1726 itibariyle bugünkü ismini almış oldu. Yaklaşık bir asır boyunca yaşayan bu yapının yerine, 1824’te inşasına başlanan ve 1825’te hizmete giren bugünkü kilise kompleksi inşa edildi.

Surp Asdvadzadzin (Meryem Ana) Kilisesi, Ortaköy’ün en eski ibadethanelerinden biri olarak asırlar boyu bu köyün Ermeni nüfusuna ev sahipliği yaptı. Vaftiz, düğün, cenaze törenlerinde Ortaköylüler bu çatı altında bir araya geldi, ibadetlerini yan yana yaptı, bayramlarını birlikte kutladı, dünyadan göç eden yakınlarını buradan uğurladı. Her ne kadar köyde eskisi gibi kalabalık bir cemaat kalmasa da, Surp Asdvadzadzin (Meryem Ana) Kilisesi hâlâ Ortaköy’ün sembol yapılarından ve önemli buluşma noktalarından biri olarak yaşamaya devam ediyor.

Büyük Mecidiye Camii ve Ortaköy, ed. Mehmet Baha Tanman (İstanbul: Kuveyt Türk Katılım Bankası Kültür Yayınları, 2014), 217-225.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler