Eskiden İstanbul’daki Şehir Hatları iskelelerinin birçoğunda olduğu gibi, Beşiktaş İskelesi’nin de üst katında bir gazino vardı. Beşiktaş İskele Gazinosu ismiyle anılan bu mekan, kentin 19. yüzyıl sonunda meddah gösterileri düzenlenen lokalleri arasında sayıldığına göre, kuruluşu Cumhuriyet’in ilanından öncesine uzanıyordu.
Bazı kaynaklarda, bu gazinonun iskelenin hemen yanında yer aldığı söylense de, çocukluk yıllarında mekana sık sık giden Beşiktaşlı edebiyatçı Sevinç Çokum İskele Gazinosu adlı eserinde gazinonun üst katta bulunduğunu aktarıyor:
“Çocukluk yıllarımda bazı nişan, düğünlerin konak yavrusu evlerde ve mevsim uygunsa bunların geniş bahçelerinde yapıldığını hatırlıyorum. Fakat belli bir düğün salonu olarak geçmişte Beşiktaş’ın en uygun kapalı salonu tarihi vapur iskelesinde bulunan gazinoydu. Hatta burada salonun kapalı ve açık kısımları kullanılarak yaz günleri pilavlı zerdeli sünnet düğünleri de gerçekleştirilmiştir. Ailecek sadece Üsküdar’a değil, karşı yakadaki Küçüksu, Kandilli, Kanlıca, Beykoz gibi görülecek gezilecek yerlerden birine geçmek için Boğaz vapurlarını da beklediğimiz yolcu salonunun üst katındaydı İskele Düğün Salonu. Kapıdan girilince sol taraftaki merdivende böyle düğün saatleri her kesimden gelen insanların gürültülü konuşmalarla, seslenişlerle ve çocuk şamataları içinde inip çıktıklarını görürdünüz.”
Beşiktaş İskele Gazinosu, belli dönemlerde nikah ve sünnet düğünlerine ev sahipliği yapsa da, gündelik hayatta Boğaziçi’ne nazır keyifli bir buluşma, yeme içme ve eğlence mekanı olarak hizmet veriyordu. Salâh Birsel’in anlatımına göre, gazinonun girişindeki duvarlar kırmızı kadife kanepelerle döşenmişti. Devamında ise büyük aynalar, manzara resimleri ile Hamlet ve Othello’dan sahneler içeren tablolar asılıydı. Ortasında bir dans pisti, çevresinde ise orkestra için ayrılmış bölümü ile masa ve sandalyelerin dizildiği gazinonun müdavimleri arasında, ağzının tadını bilen ve rakı eşliğinde uzun muhabbetleri seven sanatçılar ve edebiyatçılar da vardı. Ahmet Rasim, Ziya Osman Saba, Metin Eloğlu, Edip Cansever, Sabahattin Kudret Aksal, Nermin Menemencioğlu, Melih Cevdet Anday, Behçet Necatigil ve Oktay Rıfat bu gazinoda sık sık karşılaşılabilecek simalar arasındaydı.
60’lı yıllarda Beşiktaş’ta Çam, Levent’te Çit, Şişli’de ise Nis adlı düğün salonları açılınca, görece daha küçük bir alana sahip olan Beşiktaş İskele Gazinosu’ndaki törenler ve benzeri kutlamalar azaldı. Yine de çeşitli kurumların toplantılarına ev sahipliği yapmayı sürdüren gazino, bir süre sonra sahil boyunda yeni gazino ve meyhanelerin açılmasıyla gitgide gözden düştü ve bir zamanlar duvarlarında çınlayan orkestranın ezgileri, pistinde vurulan topukların tıkırtıları ve boşalan kadehlerde kalan hoş hatıralarıyla birlikte 70’li yılların sonuna doğru kapanarak tarihe karıştı.
Burçak Evren, Eski İstanbul’da Kahvehaneler (İstanbul: Milliyet Yayınları, 1996), 103.
Mehmed Kemal, “Beşiktaş İçin Anlatacak Çok”, Cumhuriyet, 22.04.1987.
Nesrin Mengi, ““Salâh Birsel” Tarihinin Edebiyatçı Mekânları”, Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, s. 34 (2020): 155-156.
Salâh Birsel, Boğaziçi Şıngır Mıngır 2. bs. (Ankara: İş Bankası Yayınları, 1981), 159, 314-315.
Sevinç Çokum, İskele Gazinosu (İstanbul: Kapı Yayınları, 2018), 28-29.
Mualla Mezhepoğlu’yla 15 Ocak 2018 tarihinde Bebek’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Zafer Arapkirli’yle 9 Şubat 2018 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Erdoğan Agan’la 12 Mart 2021 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Haçik Gökçeoğlu ve Aret Taşçıoğlu’yla 25 Mart 2021 tarihinde Mecidiye’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ferhan Yadigar’la 25 Haziran 2021 tarihinde Heybeliada’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ayşe Sarısayın’la 2 Temmuz 2021 tarihinde Cihannüma’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.