İmparatorluk döneminden kente miras kalan yeşil alanlardan biri Ihlamuraltı Mesiresi’ydi. Bu mesirenin bir bölümü ise, 1960’lara kadar Beşiktaş’ın bayramyerleri arasındaydı. Ulusal bayramlar kutlamaları daha ziyade Çırağan Caddesi, Beşiktaş Meydanı, Şeref Stadı ve İnönü Stadyumu’nda düzenlenirken, özellikle dini bayramlarda “gayriresmi” kutlamalar Ihlamur’da yapılırdı. Özellikle de çocuklar için…
Bayram günleri geldiğinde, buradaki bostanlık alanların hemen dibinde büyük salıncaklar kurulur, cambazlar iki ağaç arasına gerilmiş ipler üzerinde gösterilerini yapar, komedyenler halkı güldürmek için birbirileriyle yarışır, atlar ve eşekler çocuklara kısa turlar attırırlardı. Bu eğlenceli alanın görüntüsüne ne yazık ki ulaşılamadığı için, en iyisi iptidai bir lunaparkı andıran Ihlamur Bayramyeri’ni, çocuk yaşlarında orayı tecrübe edenlerden dinlemek.
2013’te kaybettiğimiz mimar Oktay Ekinci, bayramyerini şöyle tarif ediyor:
“Beşiktaş'taki Ihlamur Kasrı'nın karşısı ile şimdi "kebapçı" olan ve "Süslü Karakol" dediğimiz Osmanlı Zabıta Binası'nın önündeki yamaçta kurulurdu... Mizah ve tuluat sanatının amatör temsilcilerini katıla katıla gülerek seyrettiğimiz çadır tiyatrosundan, ata binme hevesimizi giderdiğimiz aynalı-püsküllü sütçü beygirlerine; kayıklı salıncaklardan Romanların "hamamdaki ayı" gösterilerine kadar, dönemin eğlence olanaklarını kısıtlı ‘bayram harçlıkları’mızla yaşayabilirdik. Şimdi aynı yerin yamacında galiba evlenme binası var; düzlüğünde de dev bir Migros! Kenar kesiminde ise oduncu ve keresteciler... Osmanlı şehzadelerinin ok atma yarışmalarındaki en uzun mesafeleri ve atıcılarını simgeleyen ‘nişan taşları’nın da bulunduğu aynı alan yine bayram yeri olarak yaşatılabilseydi, kent kültürüne ve geleneksel değerlerimize çok daha fazla hizmet edilmiş olmaz mıydı?”
Sevin Okyay ise, binebildiği ve binmesine izin verilmeyen salıncakları hatırlıyor:
“Ama Ihlamur’daki bayram yerini unutamam. Hep, çocuklara mahsus mavi salıncağa bindirilirdim. Annem yeşile binmeme izin vermezdi. Büyüklerin siyah salıncağına ise dokunamadan bayram yeri kapandı. Bir de lokomotif vardı, çabucak ‘Yandı!’ diye bağırırlardı. Annem sıkılır, iki seferden fazla bindirmezdi.”
Ihlamur Bayramyeri’nin son yıllarına yetişebilen Mehmet Yaşin’in hatırladıkları ise şöyle:
“Ben böyle bir bayram yerini hayal meyal hatırlıyorum. O zaman çevrenin en büyük bayram yeri Ihlamur’da kurulurdu. Biz de, bir acele el öpme işini bitirip, aldığımız bayram harçlıklarıyla bir koşu soluğu Ihlamur’da alırdık. Orada yaşadığım güzel anları hiç unutamıyorum. Sonradan bu bayram yerleri, yerlerini modern lunaparklara bıraktı. Sanırım bugünün çocukları, bayramın tadını bizden daha iyi çıkarıyorlar.”
Ihlamur Bayramyeri, 20. yüzyılın ikinci yarısında tarihe karıştı. Bayramyerleri, bulundukları mekanları önce lunaparklara, daha sonra da atari salonlarına terk ederken, bayramlar da kadim ritüelleriyle birlikte bu değişimden kaçamadı.
Haluk Şehsuvaroğlu, “Beşiktaş Mesireleri”, Turing: Türkiye Turing ve Otomobil Kurumu Belleteni, (Ekim-Kasım 1955): 3-4.
Çelik Gülersoy, Beşiktaş Daha Dün (İstanbul: İstanbul Kitaplığı, 1994), 34-41.
Mehmet Yaşin, “Bir zamanlar bayramdı”, Hürriyet, 14.11.2004.
Oktay Ekinci, “Bayram yerlerimizi istiyoruz”, Cumhuriyet, 01.09.2011.
Sevin Okyay, “Cemiller’e selam olsun!”, Birgün, 22.09.2015.
Mualla Mezhepoğlu’yla 15 Ocak 2018 tarihinde Bebek’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ahmet Murat’la 16 Ocak 2018 tarihinde Vişnezade’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Alp Birol’la 9 Nisan 2018 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Süha Karamanoğlu’yla 17 Eylül 2020 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Fuat Uygun’la 5 Ocak 2021 tarihinde Şişli’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Müjdat Yetkiner’le 2 Nisan 2021 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Rengigül Ural’la 15 Haziran 2021 tarihinde Suadiye’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ahmet Kaynar’la 23 Haziran 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ferhan Yadigar’la 25 Haziran 2021 Heybeliada’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ayşe Sarısayın’la 2 Temmuz 2021 tarihinde Cihannüma’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Turgut Vidinli’yle 14 Eylül 2021 tarihinde Sinanpaşa’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.