“Tanzim satış” adlı uygulama, temel tüketim ürünlerinin fiyatlarının düşük tutulmasıyla halkın alım gücünü zorlamadan bu ürünlere ulaşabilmesini sağlayan bir yöntem olarak ilk kez 1950’lerde yürürlüğe girdi. Belediyelerin İstanbul’da Migros, Ankara’da ise Gima ile işbirliği içinde hizmete soktukları gezici tanzim araçları yağ, şeker, et, sebze ve meyve gibi belli başlı ürünleri halka ulaştırmaya çalıştı. Bazı ilçelerde de sabit fakat yalnızca tek bir ürünün satıldığı tanzim noktaları açıldı. Et tanzim satış yeri, beyaz peynir tanzim satış yeri gibi.

Migros, İsviçre menşeli bir perakende firması olarak İstanbul Belediyesi’yle, Gima (Gıda ve İhtiyaç Marketi) ise bir kamu iktisadi teşekkülü olarak Ankara Belediyesi’yle birlikte bu girişimin ilk ayakları oldu. Ancak tanzim satış uygulamasının örgütlü ve etkin şekilde halka ulaşımı esasen 1970’lerde gerçekleşti. 70’li yılların başında, İstanbul’un çeşitli bölgelerinde Et ve Balık Kurumu ile belediyenin ortak çalışmasıyla birkaç et tanzim satış yeri açıldı. Bunları meyve, sebze, balık, kömür ve sigara tanzim satış yerleri takip etti. Bu yöntemle belediye temel ürünleri doğrudan üreticiden alarak tüketiciye ucuz fiyata sunmaya çalışmıştı.

Kurulan her satış noktasından başlangıçta aynı verim alınamadı. Kimi satış noktaları belediye tarafından kapatılırken, kimilerinde ise kalitesiz ürünlerin satıldığına dair şikayetler ortaya çıktı. Zaten ülkedeki enflasyon hızla yükselmekte, karaborsanın önüne geçmek gitgide zorlaşmaktaydı. 1973 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi’nin üç büyük kentte belediye başkanlıklarını kazanmasıyla tanzim satış uygulaması yeniden fakat bu defa daha etkin şekilde ele alındı. İstanbul’da Ahmet İsvan, Ankara’da Vedat Dalokay, İzmir’de İhsan Alyanak’ın çabalarıyla hem tanzim satış noktalarının sayısı arttırıldı hem de buralardaki denetimler. 70’li yılların ikinci yarısına gelindiğinde Kadıköy’den Güngören’e, Bakırköy’den Pangaltı’ya kadar İstanbul’da 40’a yakın noktada, halkın aldığı hizmetten memnun olduğu tanzim satış noktaları faaliyetteydi.

İstanbul’daki tanzim satış yerlerinden biri de Beşiktaş Meydanı’na kurulmuştu. Eski tramvay deposunun bulunduğu alanda kurulan satış noktası, 1990’lara kadar Beşiktaş ve çevresinde oturan halkın temel tüketim ürünlerine kolayca ve piyasa değerinin altında fiyatlarla ulaşmasını sağladı.

“İstanbul’da et 17 lira”, Cumhuriyet, 19.06.1971.
“Tekel, Gezici Sigara Tanzim Satışı Yapacak”, Cumhuriyet, 15.08.1972.
“Ucuz domates savaşı”, Cumhuriyet, 18.08.1984.
“Tanzim satış nedir?”, Evrensel, 11.02.2019.
Müjdat Yetkiner’le 2 Nisan 2021 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ayşe Sarısayın’la 2 Temmuz 2021 tarihinde Cihannüma’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.