+90 (212) 347 24 25

Benim de anlatacaklarım var!

Emlak Kredi Bankası’nın İstanbul’daki toplu konut projelerinden biri olan ve 1950 itibariyle ilk etabı yerleşime açılan Levent mahallesinin kendisine ait bir çarşısı vardı. İlk yıllarında memurların, öğretmenlerin, subayların, sanatçıların, edebiyatçıların, bilim insanlarının ve orta sınıf tüccarların yerleştiği 1. Levent, 50’li yıllarda seyrek otobüs seferleriyle Beşiktaş’a, Şişli’ye, Beyoğlu’na ulaşılabilen, çevresi geniş kırlık alanlarla çevrili, adeta kent merkezinden izole bir mahalleydi. Bu nedenle kendine ait bir çarşısı olmalı ve sakinlerinin temel tüketim ihtiyaçları burada karşılanmalıydı.

Günümüzde “Levent Çarşısı” denince akla ilk olarak L harfi şeklinde uzanan sıra sıra dükkanlar gelse de, aslında mahallenin tümüyle inşası tamamlanmadan önceki ilk çarşısı, Levent Caddesi’nin kuzeyindeki Hanımeli, Hayat, Yeşil Çimen, Çayırçimen, Karanfil ve Hacı Adil Sokakları arasında kalan küçük bir adacıktı. Yalnızca mahallenin ilk sakinlerinin anımsayabildiği bu küçük çarşıda bir nalbur, bir kasap, bir camcı, bir demirci ve bir de bakkal vardı. Projenin ilk etabı tamamlanıp Leventliler evlerine yerleşirken, bugünkü çarşı da hızla gelişti ve Karanfil Caddesi’ndeki küçük çarşının esnafı, Çarşı Caddesi’nde ve Gonca Sokak’taki dükkanlara taşındı. Zaten mahalle planlanırken, bu iki yol üstündeki yapıların giriş katları dükkan, üst katları ise mesken olarak tasarlanmıştı.

Eski Leventlilerin hatırladığı kadarıyla, 50’li yılların çarşısındaki ilk dükkanlarda neredeyse her türlü malı ve hizmeti bulmak mümkündü. Bazılarını isimleriyle anarak, Levent Çarşısı’nın ilk esnafını şöyle bir sırayla kaydetmek mümkün: Büyükdere Caddesi’nden çarşıya girildiğinde sol koldaki ilk dükkan Kazım Küçük’ün muhallebicisiydi. Bu dükkan 1962 itibariyle Küçük Ev ismiyle hizmet vermeye başladı. Muhallebiciden Yasemin Sokak’ın girişine kadar uzanan dükkanlarda Bakkal Hilmi, Konyalı (İşçi) Kahvesi, daha sonra Asil Erkek Kuaförü olacak Berber Hasan, onun adaşı Hasan Şirinler’in lokantası ve Sefa Bonmarşe sıralanıyordu. Yasemin Sokak’ın diğer tarafındaki sıranın başındaki ilk dükkan Osman’ın Meyhanesi’ydi. Hemen yanındaysa, 1953-1954 arasında Aziz Nesin’in çalıştırdığı ve yaklaşık bir yıl boyunca tüm Levent’in gazetelerini dağıtan Oluş Kitabevi vardı. Kitabevinin devamında Tadal Pastanesi, Kasap Kamil ve Mehmet, Çeşit Tuhafiye ile “Acem Bakkal” ismiyle hatırlanan, mavi önlüklü iki kardeşin işlettiği Bakkal Tahmis sıralanıyordu.

Burada yeniden çarşının Büyükdere Caddesi’ndeki girişine dönüp, bu defa sağ koldaki dükkanlara bakalım: Zincirlikuyu Mezarlığı’na sırt dönüp Levent Çarşısı’na girerken sağda Levent Yazlık Sineması vardı. Karşı sıra kadar net hatırlanmasa da, burada da 49 isimli bir kebapçı, Servet isimli mahallenin yegâne birahanesi, bir kırtasiye, bir yorgancı, bir kuaför, bir eczane, bir Aygaz bayi ile Fevzi ve Ziya’nın kasabı sıralanırdı. Bunlar zaman içinde çeşitli değişiklikler geçirdi; kimi aynı sokak üzerinde yer değiştirirken, kimiyse kapanıp gitti. Çarşı Caddesi üzerinde karşılıklı sıralanan ilk dükkanlardan bazıları burada anılanlardı ama Levent Çarşısı bu iki sırayla sınırlı değildi. Bir de bunlara eşlik eden, yüzü Gonca Sokak’a bakan bir dükkan sırası daha vardı.

L harfine benzetilen Levent Çarşısı’nın 50’li yıllardaki ilk düzeninde, Gonca Sokak tarafında kalan sıranın bir başında Cemil Manav, diğer başında ise Levent Fırını vardı. Cemil Manav 1951’de açtığı tezgahını 1981 yılında Merkez Şarküteri’ye devrederken, fırın ise 2000’li yıllara kadar yaşadı. İki uçtaki bu iki sembol dükkanın arasında ise, yıllar içinde kuruyemiş, yufka, kırtasiye, kaset ve plak dükkanları açıldı.

Bitişik nizamda sıralanıp giden tüm bu dükkanların yanı sıra, yakın çevreye yayılmış ve her biri Levent Çarşısı’nın birer üyesi olan başka üreticiler, tüccarlar ve hizmet noktaları da vardı elbette. Tıpkı Beyenal ailesine ait olan ve kız kardeşler tarafından işletilen Kız Bakkal, çarşının Nisbetiye Caddesi yönündeki girişine tezgahını kuran Çukur Manav, Pazaryeri Sokak’ta Nuri Şıvgın’ın kurduğu çarşının tek balıkçısı, İhsan Güngör’ün Levent Çay Ocağı ve mahallenin kuruluşundan beri aynı yerde faaliyet gösteren taksi durağı gibi.

Levent Çarşısı, aradan geçen 70 yılı aşkın sürede mimari açıdan çok büyük bir değişim yaşamadı. Çarşının ilk yıllarındaki görüntüsünü değiştiren iki yeni yapıdan biri, 80’li yıllarda Gonca Sokak ile Ardı Sokak arasındaki meydana kurulan Migros süpermarketi, diğeri ise Gonca Sokak’ın doğusunda inşa edilen Emlak Pasajı oldu. Emlak Pasajı’nın giriş katı ve zemin altında çeşitli dükkanlar açılıp günümüze kadar yaşamaya devam ederken, Migros 2000’leri göremeden kapandı ve bulunduğu alan, tıpkı 1950’lerdeki gibi yeniden bir meydana dönüştürüldü.

İhsan Güngör’le 21 Mayıs 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
İhsan Işık’la 18 Haziran 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ferhat Yamak’la 19 Haziran 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Selahattin Işık’la 24 Haziran 2021 tarihinde Silivri’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Abdullah Çubukçu’yla 24 Haziran 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Oğuz Özyaral’la 1 Temmuz 2021 tarihinde Silivri’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Atacan Türk’le 14 Temmuz 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Erol Kuntsal ve M. Alev Silahtar’la 12 Ocak 2022 tarihinde Konaklar’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Zekeriya Alp’le 17 Şubat 2022 tarihinde Maslak’ta yapılan sözlü tarih görüşmesi.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler