+90 (212) 347 24 25

1930 YEREL SEÇİMLERİNDE BEŞİKTAŞ
Benim de anlatacaklarım var!

Türkiye Cumhuriyeti tarihinin ilk çok partili seçimi olan 1930 Yerel Seçimlerine, Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) ve Serbest Cumhuriyet Fırkası (SCF) katıldı. Bu seçimin diğer bir özelliği, kadınların ilk kez oy kullandığı ve belediye başkanlığı ile meclis üyeliğine adaylıklarını koydukları seçim olmasıydı.

Eylül ayı içinde başlayıp yurt genelinde ekim ayı ortalarına kadar uzanan oy verme sürecinin Beşiktaş için de ayrı bir özelliği bulunuyordu. Beşiktaşlılar bu seçimlerde son kez Beyoğlu’na bağlı bir yerleşim yerinin sakinleri olarak oy kullandılar. Zira Beşiktaş, 1580 Sayılı Belediye Kanunu’yla 1930’da ilçe olma hakkını kazandı ve bir sonraki 1934 Yerel Seçimlerine artık ilçe olarak katılacaktı.

İstanbul’daki oy kullanma işlemi, ekim ayının ortalarında gerçekleşti ve 11 gün sürdü. Beşiktaş’ta sandıklar, Sinanpaşa Cami’nde ve Ortaköy’de kurulmuştu. Merkez mahallelerin sakinleri Sinanpaşa’da, Boğaziçi köylerinde oturanlar ise Ortaköy’de oylarını kullandılar. Dönemin basınının aktardığı bilgilere göre, özellikle Sinanpaşa’daki sandık çevresinde biriken kalabalık nedeniyle zaman zaman halk ana caddeye taşmış ve bazı günler tramvay yoldan geçmekte zorlanmıştı. Hatta sandık çevresinde çeşitli tartışmalar yaşanmış ve izdihama varabilecek durumlar yetkililer tarafından güçlükle engellenebilmişti.

Yerel seçim, 18 Ekim 1930 akşamı saat 7’de tamamlandı. Ertesi gün yapılan sayımın sonuçlarına göre, Beşiktaş sakinlerinin de oylarını kullandıkları Beyoğlu ilçesinde, sandığa atılan 8 bin 735 oydan 2 bin 374’ü SCF’ye, 6 bin 268’i ise CHF’ye çıktı. Başta İstanbul ve İzmir olmak üzere, birçok kentte seçim öncesinde kadınların mahalle mahalle dolaşarak projelerini halka anlattıkları bu seçimin sonunda, CHF’nin 7 kadın ayından 4’ü İstanbul Belediye Meclisi’ne seçildi; SCF’nin adayları ise, parti kendisini feshettiği için seçilme olanaklarını kaybettiler.

Bahar Üste, “Yerel Seçimlerin Cinsiyeti: Seçimler ve Kadın Temsili”, İşletme Fakültesi Dergisi, c. 18, s. 1 (2017): 101-131.
“Yeni bir Teşkilat”, Son Posta, 08.10.1930.
“Dün gece Belediye dairelerinde yapılan tasnifi ara netaciyi”, Cumhuriyet, 19.10.1930.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler