+90 (212) 347 24 25

1935 GENEL SEÇİMLERİNDE BEŞİKTAŞ
Benim de anlatacaklarım var!

1935 Genel Seçimi, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin 5. Dönem milletvekillerinin belirlendiği halk oylamasıydı. Aynı zamanda, Türkiye’de kadınların ilk kez oy kullandıkları genel seçimdi ve oylamanın sonunda 17 kadın milletvekili meclise girdi.

Cumhuriyet Halk Fırkası (CHF) Aralık 1934’te erken seçime gitme kararı alınca, iki dereceli seçim sistemiyle Ocak 1935 ortası itibariyle yurttaşlar sandık başına gitmeye başladı. İki dereceli seçim sistemine göre, seçmenler birinci seçmen (müntehib-i evvel) ve ikinci seçmen (müntehib-i sani) olarak ikiye ayrılıyordu. Birinci seçmenler ikincileri, ikinci seçmenler ise halkı temsil edecek milletvekillerini seçecekti. Milletvekili adayları, CHF Parti Divanı’nca belirleniyordu; birinci ve ikinci seçmen olabilmek içinse 22 yaşını tamamlamış olmak, yabancı devlet vatandaşı olmamak, aynı yerde bir seneden uzun süre ikamet etmek gibi bazı koşulları yerine getirmek gerekliydi.

Seçimin ilk ayağı, İstanbul’da 18-20 Ocak 1935 tarihlerinde gerçekleşti. Birinci seçmenlerin ikincileri belirlemek için oy kullandıkları bu etaba büyük bir katılım gösterildi. Gazetelerin aktardığı bilgilere göre, özellikle seçimin son gününde sandıkların başı hayli kalabalıktı. 20 Ekim’de gün boyu sandıkları teftiş eden İstanbul Valisi Muhittin Üstündağ, Şehir Meclisi üyeleriyle birlikte öğleden sonra Beşiktaş Halkevi’ndeki seçim noktasına geldi. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nden şair Sıtkı Akozan’ın cumhuriyet rejiminin faydaları üzerine yaptığı konuşmanın ardından oy verme işlemi sona erdi. Kent genelinde seçimin ilk etabının sona ermesiyle, şatafatlı sandık alayları eşliğinde tüm sandıklar kaymakamlıklarda toplandı. Beşiktaş’ta merkeze en uzakta kurulan sandıklar Arnavutköy ve Ortaköy’deydi. İlçede kayıtlı yaklaşık 22 bin seçmenden 17 bin 500’ü oyunu kullanmıştı.

Seçimin ikinci ayağı 8 Şubat 1935 günü tek seferde gerçekleşti. Sabah saat 8’de büyük bir seçim alayının Taksim Meydanı’nda düzenlediği törenin ardından, başta sandığı taşıyan kamyon, ardında İstanbul Valisi, CHF yetkilileri, üniversite üyeleri, seçim yetkilileri ve Şehir Bandosu’ndan oluşan kortej, çiçekler ve bayraklarla donatılmış yol üzerinden oyların kullanılacağı İstanbul Üniversitesi’ne doğru hareket etti. Beyazıt’ta ve Aksaray’da binlerce kişinin karşıladığı sandık, üniversitenin konferans salonuna yerleştirildi ve saat 10’da oy verme işlemi başladı.

Tüm ikinci seçmenler, temsil ettikleri ilçeler için belirlenmiş saat aralıklarında oylarını kullandılar. Saat 10’dan itibaren birer saatlik zaman dilimlerinde sırasıyla Eminönü, Fatih, Adalar ve Bakırköy, Sarıyer ve Beykoz, Üsküdar ve Kadıköy ile Beyoğlu’nu temsil eden ikinci seçmenlerin ardından, son sıra Beşiktaşlılara geldi. Saat 16’dan 17’ye kadar Beşiktaş seçmenlerinin kullandıkları oylarla seçim sona erdi.

“İkinci müntehib seçimi bu akşam bitiyor”, Akşam, 20.01.1935.
“Mülhakatta seçim bugün de devam edecektir”, Cumhuriyet, 21.01.1935.
“İstanbul halkı yüzde 90 seçime iştirak etti”, Cumhuriyet, 22.01.1935.
“Saylav seçimi dün bitti”, Cumhuriyet, 09.02.1935.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler