+90 (212) 347 24 25

1946 GENEL SEÇİMLERİNDE BEŞİKTAŞ
Benim de anlatacaklarım var!

Türkiye Cumhuriyeti tarihindeki ilk çok partili milletvekili seçimi olan 1946 Genel Seçimleri, 21 Temmuz 1946 günü gerçekleşti. Aslında 1947’de düzenlenmesi gereken bu seçim, Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) 10 Haziran 1946 tarihli oturumunda seçimlerin daha erken bir zamanda yapılması yönündeki teklifinin kabul edilmesiyle bu tarihe alınmıştı.

1946 Genel Seçimleri, aynı zamanda ülkedeki ilk tek aşamalı halk oylamasıydı. 5 Haziran 1946’da kabul edilen seçim sistemindeki değişiklik önerisiyle, iki aşamalı seçim uygulamasından vazgeçildi. Hem seçim tarihinin erkene alınması hem de oylamanın tek aşamalı yapılması, 1946’nın ilk yarısında kurulan birçok partinin aleyhine oldu. Zira Milli Kalkınma Partisi, Demokrat Parti, Sosyal Adalet Partisi, Çiftçi ve Köylü Partisi gibi yeni kurulmuş birçok liberal, sosyal demokrat, sosyalist, milliyetçi ve İslamcı parti, henüz yurt genelinde örgütlenmesini tamamlayamamıştı. Dolayısıyla bu tarih değişikliği, CHP’nin işine yarayan bir karardı.

1946 Genel Seçimleri, öncekilerin aksine tek aşamalı olduğu için, ilçe merkezlerine kurulan sandıklar bu defa birkaç gün boyunca mahalle ve köylerde gezdirilmedi. Tam tersine, il ve ilçelerde kurulan seçim bürolarının denetiminde, merkeze görece uzak kalan her yerleşim bölgesine ayrı sandıklar kuruldu. Örneğin Beşiktaş’a bağlı Mecidiye’de 4, Ortaköy’de 4, Arnavutköy’de 3, Bebek’te ve Dikilitaş’ta 2, Kuruçeşme ve Yıldız’da birer sandık kurulmuş, bu mahallelerin sakinlerinin yaşadıkları sokaklara göre hangi sandıkta oy kullanacakları önceden ilan edilmişti.

TBMM’nin 8. Dönem milletvekillerinin belirlendiği bu seçim, “açık oy, kapalı sayım” usulüyle gerçekleşti. Bu nedenle, muhalefet partilerinin büyük tepkisini topladı ve ülke tarihinde “şaibeli seçimler” olarak anılmasına neden oldu. Seçimin sonunda CHP 395, DP 64, bağımsız adaylar ise 6 milletvekilliği kazandı. İstanbul genelinde seçime %65’lik bir katılım gerçekleşirken, Beşiktaş’ta yaşayan 32 bin 873 seçmenden 20 bin 725’i sandık başına giderek oyunu kullandı.

Ahmet Demirel, Tek Partinin İktidarı: Türkiye’de Seçimler ve Siyaset (1923-1946) (İstanbul: İletişim Yayınları, 2015).
“Beşiktaş İlçesi Milletvekilleri Seçimi Kurulundan”, Cumhuriyet, 01.07.1946.
“İstanbulda netice dün gece saat 3 te belli oldu”, Cumhuriyet, 24.07.1946.
“Kazalarda iştirak nisbeti”, Cumhuriyet, 25.07.1946.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler