+90 (212) 347 24 25

1950 GENEL SEÇİMLERİNDE BEŞİKTAŞ
Benim de anlatacaklarım var!

Cumhuriyet tarihinde siyasal iktidarın ilk kez el değiştirdiği 1950 Genel Seçimleri, 14 Mayıs 1950 tarihinde tek aşamalı olarak gerçekleşti. Bir önceki 1946 Genel Seçimlerindeki “açık oy, gizli tasnif” usulünün aksine, bu seçimde “gizli oy, açık tasnif” yöntemi uygulandı. Bu oylamanın sonunda, Cumhuriyet Halk Partisi’nin (CHP) 27 yıllık iktidarı son buldu ve Demokrat Parti (DP) Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) %85’lik bir temsil üstünlüğü elde etti.

1950 Genel Seçimleri, CHP ile DP’nin ortak kararıyla yeniden düzenlenen Seçim Kanunu’na uygun şekilde düzenlendi. Buna göre, seçim yurt genelinde tek aşamada, gizli oylama ve açık tasnifle, daha fazla oy alanın seçilmesi esasına göre gerçekleşecekti. Bu sonuncu kural, yani “çoğunluk sistemine dayalı seçim” usulü, ilk kez 1946 Genel Seçimlerinde uygulanmıştı. 1950’deki seçimlerde, 22 yaşını bitiren her yurttaş seçmen, 30 yaşını dolduran her yurttaş ise vekil adayı olabilecekti. Günler süren yoğun propaganda faaliyetine rağmen gayet ılımlı ve sükunet içinde bir havada gerçekleşen seçimin sonunda, oyların %55’ini alan DP, 416 milletvekilini; %40’ını alan CHP ise sadece 69 milletvekilini TBMM’ye sokabildi. Millet Partisi’nin bir milletvekili ile bir de bağımsız aday parlamentoda kendisine yer buldu.

Hem CHP hem de DP, seçim hazırlıklarına daha 1949 yılından başlamıştı. Partiler, il ve ilçe temsilciliklerinde bilhassa yeni seçim kanunu hakkında uzun görüşmeler yaptı. Seçim tarihi belirlendikten sonra ise, hem partiler hem de seçim kurulları her il ve ilçe için temsilcilerini atamaya başladı. Şubat 1950’de Beşiktaş İlçe Seçim Kurulu Başkanlığı’na İcra Yargıcı Şerif Dikbaş atandı, Nisan ayında da sandık kurullarında görev almak isteyen partililer için duyurular yapıldı.

Bu seçime kayıtlı İstanbul’daki seçmen sayısı 560 bin 130 kişiydi, Beşiktaşlı seçmenlerin sayısı ise 36 bin 279. Beşiktaş’a toplam 83 adet sandık verildi ve seçmenlerin, yaşadıkları mahalle ve sokaklara göre oy kullanacakları sandıklar gazetelerde ilan edildi. Bu sandıklardan 5’i Bebek’te, 5’i Arnavutköy’de, 3’ü Kuruçeşme’de, 15’i Ortaköy ve Mecidiye’de, 11’i Yıldız’da, 5’i Abbasağa’da, 5’i Dikilitaş’ta, 6’sı Sinanpaşa’da, 6’sı Türkali’de, 4’ü Muradiye’de, 9’u Vişnezade’de, 9’u ise o yıllarda henüz Beşiktaş’a bağlı bir mahalle olan Teşvikiye’deydi. Sandıkların pek çoğu, mahallelerdeki okullar, kamu binaları, ibadethaneler ve sinemaların içinde yer alıyordu.

Oylama 14 Mayıs 1950 günü yapıldı. İstanbul gibi büyük kentlerdeki oyların sayımı ertesi güne kadar sarktı ve kesin neticeler birkaç gün içinde ardı ardına yayımlandı. Seçimin hemen ertesi günü çıkan gazetelerdeki bilgilere göre, 14 Mayıs’ı 15 Mayıs’a bağlayan gece saat 3 buçuk itibariyle Beşiktaş’ta sayılan oylar şöyleydi: DP 6 bin 810 oy, CHP 2 bin 241 oy, MP 2 bin 7 oy, MKP 89 oy.

“D.P. Beşiktaş ilçe kongresi”, Cumhuriyet, 04.12.1949.
“Beşiktaş İlçesi Seçim Kurulu Başkanlığından”, Cumhuriyet, 07.04.1950.
“H.P. nin merkezden göstereceği adaylar”, Cumhuriyet, 14.04.1950.
“Beşiktaş İlçesi Seçim Kurulundan”, Cumhuriyet, 07.05.1950.
“Beşiktaş İlçesi Seçim Kurulundan”, Cumhuriyet, 08.05.1950.
“Son Dakika: İstanbul’da Seçim Neticeleri”, Yeni İstanbul, 15.05.1950.
“D.P. büyük ekseriyet kazandı”, Yeni İstanbul, 16.05.1950.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler