+90 (212) 347 24 25

ETİLER ÇİFTLİĞİ VE MANDIRASI
Benim de anlatacaklarım var!

Beşiktaş ilçesinin 1950 sonrasında gelişmeye başlayan kuzey mahalleleri, kuruluşu III. Selim dönemine uzanan ve Levend Çiftliği ismiyle anılan hayli geniş bir arazinin üzerinde kurulmuştu. Güney ucu aşağı yukarı Balmumcu-Zincirlikuyu hattından başlayıp, bugünkü 4. Levent mahallesini de içine alacak şekilde kuzeye doğru uzanan bu büyük arazide önce Levent, ardından da Nisbetiye, Etiler, Akatlar, Kültür ve Konaklar mahalleleri ortaya çıktı. İmparatorluk döneminde esasen askeri talimler için kullanılan bu alanlar, Cumhuriyet döneminde kısmen bu işlevini korumakla birlikte tarımsal faaliyetlere de ev sahipliği yapmaya başlamıştı.

1950 itibariyle yerleşime açılan Levent mahallesinin ilk sakinlerine belli başlı tarım ve süt ürünlerini tedarik edenler, günümüzde Ebulula Mardin Caddesi ile Nisbetiye Caddesi arasında kalan ve Armutlu (daha sonra Fatih Sultan Mehmet) mahallesine kadar uzanan geniş alanda yetiştiricilik yapıyor, hayvanlarını bu arazide otlatıyor, taze ürünlerini her gün buradan merkeze taşıyorlardı. Henüz Barbaros Bulvarı’nın açılmadığı, Nisbetiye Caddesi’ninse fazla uzağa gitmediği düşünüldüğünde, bu civarda yaşayanların meyve, sebze, süt ve peynir ürünleri tedariği için sık sık Beşiktaş’a veya Şişli’ye gidip gelmeleri pek kolay değildi. Bu nedenle, günümüzde üzerinde Akatlar mahallesinin bulunduğu geniş arazi, 50’li ve 60’lı yıllarda tarlalarla, bahçelerle ve mandıralarla dolu yapısıyla önemli bir ihtiyaca karşılık veriyordu.

Günümüzde aşağı yukarı tam ortasından Zeytinoğlu Caddesi’nin geçtiği bu alan, tek bir kişiye veya aileye ait yekpare bir tarım alanı değildi. İçinde farklı büyüklüklerde tarlalar, bahçeler, seralar, meralar ve mandıralar ile bunlarla ilgilenenlerin yaşadıkları irili ufaklı tek katlı evler vardı. Örneğin eski Leventliler bugün üzerinde Maya Sitesi’nin yer aldığı alanı “Çiftlik” olarak anarken, Levent’in en eski manavlarından Cemil Özyeral’ın babasına ait olan çiftlik ise bugünkü Alkent Sitesi ile Sanatçılar Parkı’nın bulunduğu alandaydı. Alman Deresi olarak anılan suyolunun beslediği, hatta içinde kuyuların da yer aldığı bu arazilerde yetiştirilen türlü ürünler, her gün Levent ve Etiler çarşılarına, hatta seyyar satıcıların atları ve eşeklerinin sırtında sokak aralarında satılırdı.

Etiler Çiftliği’ni gösteren eldeki en eski fotoğraflar, Seheryıldızı Sokak ile Tepecik Yolu arasında inşa edilen ilk konutlardan çekilenlerdir. Batısında Emlak Kredi Bankası’nın yaptığı 2. ve 3. Levent evlerinin, doğusunda ise Etibank Konutları ile Garanti Bankası’nın yaptığı Garanti Mahallesi arasında kalan alan, 70’li yıllar itibariyle gitgide küçülmeye başladı. Bölgeye ardı ardına inşa edilen siteler ve orta yükseklikteki apartmanlar buradaki arazinin tarım ve hayvancılık faaliyetlerinden uzaklaşmasına, kısmen çocukların ve gençlerin oyun alanı olarak bir süre daha yaşamasına olanak sağladı. Daha da kuzeydeki Narin Sitesi’nin ortaya çıkışı ile Karanfilköy, Armutlu ve Uçaksavar muhitlerinin gelişimi ise, Tepecik Yolu’nun asfaltlanarak araç trafiğinin bölgede artmasına neden oldu.

2020’lere gelindiğinde, eskiden Etiler Çiftliği olarak hatırlanan tarlalarla, mandıralarla, bahçelerle kaplı bu büyük araziden geriye kalan, yalnızca Sanatçılar Parkı adlı geniş bir yeşil alan.

Nasuh Mahruki’yle 19 Mart 2021 tarihinde Etiler’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
İhsan Işık’la 18 Haziran 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Aytaç Aysel’le 27 Haziran 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Ömer Aksakal’la 27 Haziran 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Oğuz Özyaral’la 1 Temmuz 2021 tarihinde Silivri’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Atacan Türk’le 14 Temmuz 2021 tarihinde Levent’te yapılan sözlü tarih görüşmesi.

Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler