Her ne kadar günümüzde Şişli’nin Esentepe mahallesi sınırları içinde kalsa da, 20. yüzyılın ikinci yarısında yolu Zincirlikuyu ve Levent civarına düşenlerin belleğinde yer eden binalardan biri, Hacı Nimet Özden Cami’nin yanındaki Puro Fay Pop ya da yaygın olarak kullanılan adıyla Puro Fay Fabrikası’ydı. İsmini, kurucusu ve sahibi Necip Akar’ın ürettiği Puro marka yerli tuvalet sabunu ile Fay ve Pop adlı temizlik tozlarından almıştı.
Akar 1904’te Nizip’te doğdu, 1909’da ailesiyle birlikte İstanbul’a taşındı. Vefa Lisesi’ndeki öğreniminin ardından eczacılık eğitimi almaya başladı. Bir yandan okulda teorik bilgiler edinirken, bir yandan da Divanyolu’nda Necip Özgül’e ait eczanede çalışarak krem, losyon ve macun üretimi üzerine tecrübe kazandı. 1924’te Eczacılık Mektebi’nden mezun olup askerlik görevini de tamamladıktan sonra, ağabeyi Cemil Akar’la birlikte şampuan, krem ve sabun üretimine başladı. İki kardeş, ilk ürünlerine kendi isimlerini vermiş ve Şampuan Cemil, Necip Bey Kremi, Necip Diş Macunu (Temmuz 1928 itibariyle Radyolin) markalarıyla bu ürünleri piyasaya sürmüşlerdi. Akar kardeşlerin bu alana yönelmelerindeki etkenlerden biri, ticari bir girişimde bulunma ve maddi gelir elde etmenin yanında, ülkede baş gösteren sıtma salgınıyla mücadeleye de katkı sunabilmekti. Nitekim sıtma yüzyılın ilk yarısında dünya genelinde önemli bir sorun teşkil ederken, I. Dünya Savaşı’nda Ortadoğu’daki cephelerden dönen askerler de sıtmanın Türkiye’de yayılmasını tetiklemiş, bu hastalıkla mücadeleye önem verilse de kamu yatırımları konunun temelli çözümünde yetersiz kalmıştı. Necip Akar, bu ortamda devletin verdiği teşviklerden yararlanan, kısa sürede hem kişisel hem de toplumsal fayda elde eden girişimcilerden biri oldu.
Akar, ismini ilkin 1935’te piyasaya çıkardığı Gripin adlı ilaçla duyurdu. İki yıl önce ülkede ciddi bir salgına dönüşen gribi ve nezleyi kısa sürede tedavi etme özelliğine sahip bu ilaç, Akar’ın ürettiği “Bir Gripin al, bir şeyin kalmaz” sloganıyla hızla yurt geneline yayıldı. Gripin’in ardından Akar’ın temizlik alanındaki diğer ürünleri de cazibeli ve akılda kalıcı benzer sloganlara sahip olacak, radyo ve gazeteler aracılığıyla topluma ulaşıp pek çok eve girmeyi başaracaktı. Zaten Akar, ecza ve kimya alanındaki başarısının yanında, ürünleri için kullandığı çağdaş tasarımlar, sloganlar, afişler ve duyurularla da reklamcılığın ülkedeki ilk başarılı örneklerinden birine dönüşmüştü. Gazetelere verdiği büyük ilanlar, firmasının düzenlediği eşya piyangoları ve Esentepe’deki fabrikanın üzerine yerleştirilmiş dev küre, Puro Fay Pop’un toplumsal bellekteki yerini güçlendiren önemli faktörlerdi.
Puro Fay Fabrikası 1952’de Esentepe’de kapılarını açtı. Firma, gazetelere verilen ilanlarda fabrikanın adresini bazen Mecidiyeköy, bazen de Levent olarak gösteriyordu. Zira bu dönemde henüz Barbaros Bulvarı açılmamış, Levent mahallesinde yerleşim yeni başlamış, Esentepe diye bir mahalle ise ortaya çıkmamıştı. Şirketin kurucusu Necip Akar, Haziran 1957’de Heybeliada’dan Bebek’teki evine dönerken bir deniz kazasında hayatını kaybedince, işi aile üyeleri devraldı ve 80’li yıllara kadar hem ilaç hem de temizlik sanayinde faaliyetlerini sürdürdüler. 1927’de Cağaloğlu’nda başlayan serüven, 20. yüzyılın ikinci yarısı boyunca Esentepe’de devam etti.
El sabunundan deterjana, güneş kreminden cilt losyonuna kadar türlü ürünleri kuşaktan kuşağa kullanılan firma, Esentepe’deki fabrikasının sembolik görünümüyle yıllarca kentin bu bölgesinden geçenlerin belleklerindeki yerini aldı. 1980 sonrasında yaşanan hızlı kentsel dönüşüm süreci içinde, Puro Fay Fabrikası da kepenklerini indirdi ve tarihe karıştı.
Enes Kurt, Yasin Şehitoğlu, Muhammet Fatih Şengüllendi, “Türkiye’de Salgın Hastalıklar ve İşletme Tarihi: Salgın Hastalıkla Mücadelede Büyüyen Bir Girişimci Olarak Necip Akar”, Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi, c. 15, s. 2 (2020): 45-53.
“Kurucumuz Necip Akar”, Gripin, http://www.gripin.com/tr/KURUMSAL/Kurucumuz-Necip-Akar.html [25.02.2022].