İlkokul çağındaki çocuklara temel dini öğretilerin aktarıldığı sıbyan mekteplerinin kökleri, İslam uygarlığının erken dönemlerine kadar uzanır. Osmanlı devrinde neredeyse her mahallede açılan bu okullarda, çocuklara Kuran’ı Kerim okuma, dua ezberleme, ibadet usulleri ile ahlaki değerler üzerine dersler verilirdi. 1924’e kadar varlığını sürdüren bu okullar, Müslüman çocukların yaşadıkları mahallelerdeki ilk eğitim yuvaları olduğu için “mahalle mektebi”, çoğu taştan inşa edilmiş yapılar olduğu için “taş mektep” isimleriyle de anıldılar. Genellikle bir caminin hemen yanında veya onun müştemilatı içindeydiler.
Beşiktaş’taki sıbyan mekteplerinden biri, 1668-1671 arasında Dârüssaâde ağalığı (tüm harem ağalarının amirliği) yapan Abbas Ağa’nın yaptırdığı caminin harimindeydi. Abbas Ağa Mektebi ismiyle de anılan bu okul, 1924’te kabul edilen Tevhid-i Tedrisat Kanunu gereğince kapandı. Abbasağa ve Sinanpaşa mahallelerindeki Müslüman sakinlerin çocuklarının gittiği bu okul, son öğrencilerini büyük olasılıkla kentin İtilaf Devletlerince işgal edildiği yıllarda ağırladıktan sonra Cumhuriyet idaresince kapatılarak tarihe karıştı.
Abbas Çelik, “Hatıralarla Sıbyan Mektepleri”, Atatürk Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, s. 27 (2007): 125-135.
Mustafa Armağan, İstanbul Armağanı: Gündelik Hayatın Renkleri 3 (İstanbul: İstanbul Büyükşehir Belediyesi Yayınları, 1997), 352.