Kuruluşu 1785 yılına uzanan Tarkmanças İlkokulu, başlangıçta kızlar ve erkeklerin ayrı eğitim gördükleri iki farklı binada hizmet verirken, 1884’te Ortaköy Taşbasamak Sokak’taki binasına taşındı. Erkek öğrencilerin okulunun ismi Tarkmanças, kızlarınki ise Hripsimyans idi ve her iki çatı altında da Ermenice, Türkçe, Fransızca ve İngilizce eğitim veriliyordu. Okulun İstanbul kültür ve sanat tarihi açısından önemli olan diğer bir özelliği ise, Tanzimat döneminde mekteplerin içinde açılan tiyatro sahnelerinden birine ev sahipliği yapmasıydı. Modern Ermeni tiyatrosunun mimarlarından biri sayılan Mıgırdiç Beşiktaşlıyan’ın öncülüğünde kurulan bu sahnede, 1850’lerin ilk yarısı itibariyle oyunlar sahnelenmeye başlamıştı.
Ortaköylü yüzlerce çocuğun ilk eğitim yuvası olan okul, Cumhuriyet devrine asgari olanaklarla girdi. İlkokulun 1925-1926 eğitim yılında 8 öğretmeni ve çoğu esnaf çocuğu olan 104 öğrencisi vardı. Ayrıca 1935’e kadar çatısı altında bir de anaokulu bulunan kurum, bilhassa 50’li yıllar itibariyle Ortaköy’deki Ermeni nüfusun azalmasına paralel olarak gitgide daha az sayıda öğrenciye ev sahipliği yapar oldu. 1980’lerin sonunda anaokulu yeniden açılan Tarkmanças İlkokulu, 1998 yazında kapsamlı bir onarım geçirdi ve yeni eğitim yılında Özel Tarkmanças Ermeni İlkokulu ve Özel Tarkmanças Ermeni Ortaokulu isimleri altında çift statüde eğitim öğretim faaliyetlerine devam etti.
Mustafa Serhan Yücel, “Türkiye’de Yabancı Okullar ve Azınlık Okulları (1925-1926)” (Doktora Tezi, TC Bilecik Şeyh Edebali Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, 2016), 254-255.
“Okulumuzun Tarihi”, Özel Tarkmanças Ermeni İlkokulu ve Ortaokulu, http://www.tarkmancas.k12.tr/Detail.aspx?SayfaId=1002_1 [22.09.2020].
“Tarkmançats Ermeni İlköğretim Okulu”, Türkiye Ermenileri Patrikliği, http://www.turkiyeermenileripatrikligi.org/site/tarkmancats-ermeni-ilkogretim-okulu/ [22.09.2020].
Vartaris ve Silva Benlioğlu’yla 12 Ocak 2018 tarihinde Kurtuluş’ta yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Haçik Gökçeoğlu ve Aret Taşçıoğlu’yla 25 Mart 2021 tarihinde Mecidiye’de yapılan sözlü tarih görüşmesi.