+90 (212) 347 24 25

Benim de anlatacaklarım var!

Sultan Abdülaziz’in mimar Sarkis Balyan’a yaptırttığı Çırağan Sarayı 1871’de tamamlandıktan sonra, sarayın Ortaköy’e bakan tarafına üç ek bina daha inşa edildi. Bunlar, sırasıyla şehzade, harem ve idare/servis binaları olarak tasarlanmıştı. Saraya bağlı oldukları için, “ikincil” anlamına gelen “Feriye” ismiyle anılan bu sahilsaraylarında, 1924’e kadar padişahın uygun gördüğü hanedan üyeleri yaşadı. Feriye Saraylarını oluşturan üç yapının ismi ise İbrahim Tevfik Efendi Sahilsarayı, Cemaleddin Efendi Sahilsarayı ve Seyfeddin Efendi Sahilsarayı idi.

Bu sahilsaraylar, Cumhuriyet’in ilanının ardından hanedan üyelerinin yurtdışına gönderilmeleriyle dönemin ihtiyaçlarına uygun şekilde kullanılmaya çalışıldı. Beşiktaş-Ortaköy hattındaki diğer birçok yapı gibi, bunlar da öncelikle eğitim amacıyla değerlendirildi ve üç yapıdan Çırağan’a en yakın olan İbrahim Tevfik Efendi Sahilsarayı, 1930 yılında Galatasaray Lisesi’ne tahsis edildi. Zira okulun eğitim müfredatı 1924’te yeniden düzenlenmiş, 1928 itibariyle öğrenci sayısı hızla artmaya başlamış ve Beyoğlu’ndaki bina artık ihtiyacı karşılayamaz olmuştu. Bu ortamda, Galatasaray Lisesi’nin ilkokul sınıflarının Ortaköy’deki sahilsaraya taşınması pratik bir çözüm olacaktı.

Cumhuriyet’in ilk yıllarında, bu saraya taşınan ilk kurum Gazipaşa Kız Şehir Yatı Mektebi’ydi. On Yıllık Savaş döneminde ailelerini kaybeden çocuklar için açılmış yatılı okullardan biri olan bu mektep 1930’da Edirne’ye taşınınca, sahilsaray yeni öğrencilerini beklemeye başladı. Galatasaray Lisesi’nin ilkokul bölümünü buraya taşıyabilmek için yapılan hazırlıkların 1931’de tamamlanmasıyla, aynı yıl tarihi binada ilköğretim faaliyetleri başladı. Binada 300 öğrencilik bir kapasite planlanmıştı. 1966’da ilkokul bölümü kapanınca, bina bir yıl önce okula kabul edilmeye başlayan kız öğrencilerin sadece gündüzleri devam ettikleri bir ortaokula dönüştürüldü. Takip eden yıllarda, okulun Ortaköy’deki bu kampüsünde lise seviyesinde karma eğitime geçildi ve hem kızlar hem de erkekler gündüzlü ve yatılı olarak okula devam edebildiler.

İbrahim Tevfik Efendi Sahilsarayı, 1931’den 1993’e kadar farklı dönemlerde Galatasaray’ın ilkokul, ortaokul ve lise öğrencilerine ev sahipliği yaptı; oturdukları sıralarda, koştukları koridorlarda, Boğaziçi’ni seyrettikleri yatakhanelerinde onları hayata hazırladı. Bina, Ekim 1993 itibariyle, bir yıl önce resmen kurulan Galatasaray Üniversitesi’nin kampüsüne dönüştü ve 22 Ocak 2013 gecesi gerçekleşen yangına kadar, yaklaşık 20 yıl boyunca burada aralıksız yükseköğretime devam edildi.

Tarkan Okçuoğlu, “Galatasaray Lisesi’nin İkinci Kampüsü: Ortaköy”, Batı’ya Açılan Pencere Galatasaray Lisesi’nin 150 Yılı 1868-2018 (İstanbul: İstanbul Araştırmaları Enstitüsü Yayınları, 2018): 238-263.
“İlk mekteplere çok talep var”, Cumhuriyet, 03.09.1930.
“Maarif Vekili geldi”, Cumhuriyet, 10.10.1930.
“Maarifte ve mekteplerde”, Cumhuriyet, 31.07.1932.
“Üç yeni Ortaokulla bir çok şubeler açılacak”, Cumhuriyet, 17.07.1935.
“Yeni şikayetler”, Tan, 26.10.1936.
“Galatasaray Lisesi Satınalma Komisyonundan”, Cumhuriyet, 26.03.1937.
“Kızıl ve kızamıktan sonra boğmaca”, Cumhuriyet, 12.05.1939.
Mustafa Kesim’le 6 Ocak 2021 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.
Fahri Aral’la 18 Haziran 2021 tarihinde Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.

Anılar, Filmler, Görüntüler
Fotoğraflar, Belgeler, Kupürler