Beşiktaş’ın Vişnezade mahallesinde, özellikle de Valideçeşme’de oturup, Akaretler Yokuşu’nun aşağısında kalan 38. Mektep’i (daha sonra Turgut Reis İlkokulu) veya 56. Mektep’i (daha sonra Anafartalar İlkokulu) tercih etmeyen çocukların, Maçka Silahhanesi’nin kuzeyinde yer alan başka bir alternatifleri daha vardı. 1927’de tarihçi Cevri Kalfa’nın ismiyle eğitim faaliyetlerine başlanan bu okul, 20’li yıllarda Şişli ve Beşiktaş’ta doğan birçok çocuğun ilköğrenimini aldığı, Cumhuriyet döneminin bölgedeki en eski okullarından biriydi.

1870 yılında Abdülmecid’in eşi Rahime Peretsu Sultan adına yaptırılan kâgir bir binada kurulan Cevri Kalfa Mektebi, kısa süre içinde Beyoğlu 22. Mektep adını aldı. O yıllarda Beşiktaş, idari olarak henüz Beyoğlu’na bağlı bir nahiyeydi. Beşiktaş’ın 1930’da ilçe statüsü kazanmasının ardından, okul da Beşiktaş 22. Mektep’ine dönüştü. Zira okulu da içine alan Teşvikiye ile Harbiye mahallesinin bir bölümü, 1954’e kadar Beşiktaş sınırları içinde kalacaktı.

Erken Cumhuriyet yıllarında 22. Mektep’ten mezun olan kız öğrenciler çoğunlukla Nişantaşı Kız Ortaokulu’na, erkek öğrenciler ise Nişantaşı Birinci Erkek Ortaokulu’na devam etti. Elbette bunların arasında Kabataş Erkek Lisesi’nin orta sınıflarına ya da kentteki bazı özel okullara devam edenler de vardı. 1950’lere gelindiğinde, artık bu okuldan mezun olan çocukların gidebilecekleri ortaokul sayısı artmış, öncelikli tercihlerden biri ise hemen yakındaki Nilüfer Hatun Ortaokulu olmuştu.

Okulların numaralandırılma sistemi ortadan kalkınca, 22. Mektep’in ismi de 1950 yılında bulunduğu semtten hareketle Maçka İlkokulu’na dönüştü. 1950’lerde yapılan bir dizi restorasyon sonunda, 7 derslikten oluşan okulun kapasitesi 1960’ta 10 dersliğe çıkarıldı ve orta sınıfları da açıldı. 70’li yıllarda ise ikili eğitime başlandı. 1993-1994 Eğitim Yılı itibariyle ülkede zorunlu eğitimin sekiz yıla çıkarılmasıyla kurumun ismi Maçka İlköğretim Okulu oldu. Son önemli değişiklik ise, okulun tarihi binasının restorasyonunun ardından gerçekleşti. Bu çalışmalar sırasında bina yıkılıp aslına uygun şekilde yeniden inşa edildi ve 20 derslikli yeni yüzüyle 2012-2013 Eğitim Yılı’na Maçka Pakmaya Hüsamettin Ziler Ortaokulu adıyla girdi.

Menderes Özel, “Okulumu geri istiyorum”, Milliyet, 07.12.2011.
TC Şişli Kaymakamlığı Maçka Pakmaya Hüsamettin Ziler Ortaokulu 2019-2023 Stratejik Plan (2019), 10.
Zafer Arapkirli’yle 9 Şubat 2018’de Balmumcu’da yapılan sözlü tarih görüşmesi.